ZAGADNIENIA DEKORACYJNE.

Obok ćwiczeń typowo malarskich można na wszystkich stopniach nauki prowadzić ćwiczenia o charakterze dekoracyjnym. Możemy je realizować pędzlem, piórem, czarną lub barwną kredką, temperą lub klejówką, na papierze, ale także w takich technikach, jak wycinanka, ceramika, druk na tkaninie itp.

Dziecko posiada dużo wyczucia rytmicznych wartości, toteż bez trudu pojmie ono, jak należy wykonać te zadania. Sprowadzają się one do rytmicznego powtarzania kilku elementów, a więc na przykład człowieka, ptaka, rośliny, w pewnym układzie. Naiwne i nienaturalistyczne formy, za pomocą których dziecko się wypowiada, nadają się szczególnie do tego rodzaju prac.

Dekoracyjnych układów mamy kilka, a mianowicie: fryzowy, symetryczny, koncentryczny i asymetryczny. Mogą one być pomyślane jako oderwane ćwiczenia wykonane na papierze, ale można je realizować na określonym przedmiocie i w materiale.

W tych ćwiczeniach będzie nam często pomocny stempel.

Ćwiczenia te należy tak prowadzić, aby dziecko zupełnie samodzielnie komponowało swoje prace. A więc nie należy się opierać na jakichś obcych, choćby i najpiękniejszych wzorach.

Pomiędzy obrazem i dekoracyjną kompozycją istnieje pewna różnica.

Obraz wyraża wycinek prawdziwej lub pomyślanej rzeczywistości, natomiast w dekoracji podkreślamy rytm uszeregowanych elementów i w ten sposób’ stwarzamy związaną dekoracyjną całość kompozycyjną.

Dekoracja jest układem wybitnie płaszczyznowym, natomiast obraz może sugerować trzeci wymiar. W praktyce są to jednak granice dość płynne.

Dziecko wykonuje znakomicie, a często bardzo pięknie dekoracyjne rozwiązania. W pierwszych rysunkach dziecka zazwyczaj zaznaczają się dekoracyjne tendencje już w samym ujęciu formy. Wykorzystując te właściwości obrazowania u dziecka można je rozwijać. Zaczynamy od wstępnych prostych ćwiczeń na papierze, w których dziecko poznaje zasadnicze układy kompozycyjne, stopniowo je wzbogaca i wykształca, a gdy już przyswoiło sobie ten rodzaj pracy, może przejść do realizacji w określonych materiałach i na konkretnych przedmiotach.

Gdy podejmujemy skomplikowane ćwiczenia na określonych przedmiotach i w materiałach, a więc ceramikę i druk na tkaninie, wskazane jest, alby najpierw dziecko wykonało szkic, w którym zarysuje się dekoracyjna koncepcja, a następnie przeszło do właściwej realizacji w materiale. Przy większych rozwiązaniach może po wykonaniu szkicu opracować projekt, a następnie właściwą kompozycję. Droga, którą dziecko przechodzi, prowadzi do swobodnej improwizacji w szkicu do coraz bardziej sprecyzowanego wykonania końcowego, jednak wskazane jest, aby moment improwizacji i drobnych zmian formy istniał w toku całej pracy, w każdej powtarzanej części.

Najbardziej prosta technika dekoracyjna — to kompozycja wykonana stemplem na papierze. Również wycinanka jest techniką łatwiejszą. Improwizacja i moment niespodzianki odgrywają tu ważną rolę. W wycinance widzimy tylko część kompozycji, która wskutek złożenia papieru powtarza się i ustawia rytmicznie w sposób automatyczny i z reguły na samym końcu zaskakuje swoim wyrazem.

Wszelkie techniczne trudności należy dziecku zredukować do minimum. A więc można mu przygotować materiał do pracy, farby, narzędzia itp. Można również ograniczyć środki, a więc ilość barw do dwu lub trzech, można upraszczać formy, którymi się posługuje. Tego rodzaju uproszczenia dadzą zawsze dobre wyniki, jednak sama koncepcja i całość realizacji powinny być samodzielną, twórczą pracą dziecka.